پرندگان جزو حیواناتی هستند که از گذشته دور تا کنون برخی از آنان توسط انسان نگهداری می‌شوند. در ادامه قصد داریم تا در رابطه با یکی از بیماری‌های، شایع در پرندگان صحبت کنیم که نام آن بیماری نیوکاسل است.
پرندگان انواع بسیاری دارند و در حقیقت جزو طیور هستند. تنوع بسیار زیادی از پرندگان در طبیعت وجود دارد که هرکدام وظیفه متفاوتی دارند.
برخی از پرندگان به عنوان پرندگان زینتی همراه با انسان زندگی می‌کنند و برخی دیگر به عنوان پرندگان صنعتی برای انسان کاربرد دارند.
یکی از موضوعاتی که در ارتباط با نگهداری و مراقبت از پرندگان وجود دارد بحث بیماری‌ها است.
یکی از بیماری‌هایی که متاسفانه در پرندگان شایع است و بسیار خطرناک و کشنده است بیماری نیوکاسل است.
این بیماری هم در پرندگان و هم در ماکیان (مرغ و خروس) وجود دارد. بیماری نیوکاسل یکی از بیماری‌هایی است که باید بسیار جدی گرفته شود و قبل از ابتلا به آن باید روش‌های کنترل و پیشگیری از این بیماری به کار گرفته شود.
بیماری نیوکاسل جزو بیماری‌های ویروسی است که با ایجاد علائم شدید و تضعیف شدید سیستم ایمنی طی بازه زمانی کم می‌تواند سبب تلف شدن پرنده شود.
سوالات متداولی در ارتباط با این بیماری وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آیا بیماری نیوکاسل قابل انتقال به انسان است؟
- روش‌های کنترل و پیشگیری از این بیماری چیست؟
- علائم بیماری نیوکاسل چیست و برای تشخیص دقیق آن چه روش‌هایی وجود دارد؟
- آیا این بیماری ویروسی درمانی دارد یا خیر؟
- اقدامات لازم در زمان مبتلا شدن پرنده به این بیماری چیست؟
این سوالات نمونه‌ای از سوالات متعددی است که صاحبان پرندگان می‌پرسند.
نکته‌ای که در ارتباط با بیماری نیوکاسل وجود دارد، این است که علاوه بر خطری که برای پرنده دارد، می‌تواند آسیب‌های اقتصادی فراوانی نیز به افرادی که از تعداد زیادی پرنده نگهداری می‌کنند نیز وارد کند.
علاوه بر پرندگان، بیماری نیوکاسل همواره جزو نگرانی‌های صاحبان مرغداری‌ها بوده و هست.
این بیماری اگر به موقع کنترل و درمان نشود و همچنین اقدامات پیشگیرانه انجام نشود می‌تواند خسارات جبران ناپذیری به جای بگذارد.
بیماری نیوکاسل باید به محض مشاهده علائم، تشخیص داده شود تا بتوان از پیشرفت آن جلوگیری کرد به همین منظور باید علائم آن را دانست.
علائم بیماری نیوکاسل
این بیماری ویروسی دارای علائمی است که باید به آن توجه کرد اما نکته‌ای که وجود دارد این است که امکان دارد علائم این بیماری در همان ابتدا خود را نمایش ندهد و پس از گذشت ۳ الی ۴ روز خود را نمایان کند.
از علائم بیماری نیوکاسل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- کاهش اشتها: اولین علامتی که در بیماری نیوکاسل به وجود می‌آید کاهش اشتها و پس از آن عدم اشتها است.
این بیماری ویروسی سبب می‌شود که پرنده دیگر اشتهایی برای خوردن غذا و حتی آب نداشته باشد.
نکته‌ای که در ارتباط با پرندگان وجود دارد این است که پرندگان و خزندگان نسبت بیماری مقاوم هستند و اکثر اوقات در هنگام بیماری علائمی از خود نشان نمی‌دهند و زمانی که در پرنده علامتی از بیماری مشاهده می‌شود بدین معناست که بیماری پیشرفت کرده و باید سریعا نسبت به تشخیص و درمان آن اقدام نمود.
کاهش اشتها از علامت‌هایی است که می‌تواند بسیار نگران کننده باشد چراکه اگر پرنده آب و غذا نخورد به سرعت ضعیف شده و اگر درمان نشود پس از گذشت چند روز تلف می‌شود.
۲- اختلال در تنفس: دیگر علامتی که بیماری نیوکاسل به وجود می‌آورد درگیر کردن دستگاه تنفسی است.
این بیماری ویروسی تاثیر شدیدی بر روی دستگاه تنفس می‌گذارد به طوری که پرنده به سختی نفس می‌کشد و برای تنفس انرژی زیادی خرج می‌کند.
بیماری نیوکاسل ظرفیت حمل اکسیژن از دستگاه تنفس به بافت‌های بدن را کاهش می‌دهد و از طرفی باعث کاهش حجم هوای تنفسی می‌شود و به همین علت پرنده مبتلا به بیماری نیوکاسل به سختی نفس می‌کشد.
۳- فلج شدن: از دیگر علائم بیماری نیوکاسل می‌توان به فلج شدن پرنده اشاره کرد.
این بیماری ویروسی به طور عمده بر روی دستگاه تنفس و دستگاه عصبی اثر می‌گذارد و همین امر سبب می‌شود که در مرحله اول پرنده دچار مشکل تنفسی و در مرحله بعد دچار مشکل عصبی شود.
بیماری نیوکاسل با صدمه‌ای که به دستگاه عصبی مرکزی می‌زند باعث می‌شود پرنده فلج شده و قادر به راه رفتن نباشد.
لازم به ذکر است همواره این بیماری سبب فلج شدن کامل نمی‌شود و ممکن است سبب تیک‌های عصبی یا بد فرم شدن حالت بدن شود.
به عنوان مثال بسیاری از پرندگانی که به بیماری نیوکاسل مبتلا می‌شود گردنشان خم می‌شود و در همان حالت باقی می‌ماند.
نحوه انتقال بیماری نیوکاسل
از مهم ترین نکاتی که در مورد تمامی بیماری‌های خطرناک باید آن را دانست و به آن توجه کرد نحوه انتقال بیماری است.
گفتیم که بیماری نیوکاسل، بیماری ویروسی است و این ویروس از راه‌های مختلفی از پرنده‌ای به پرنده دیگر منتقل می‌شود.
از راه‌های انتقال بیماری نیوکاسل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- ترشحات بدن: بیشترین و سریع ترین نحوه انتقال این ویروس از طریق ترشحات بدن است.
ترشحات بدن با داشتن این ویروس بیماری زا می‌تواند پرنده دیگری را مبتلا کند.
نکته‌ای که در ارتباط با ویروس نیوکاسل وجود دارد این است که این ویروس در محیط بیرون نمی‌تواند زنده بماند و پس از گذشت چند دقیقه از بین می‌رود و به همین دلیل برای زنده ماندن نیاز به میزبان دارد.
نیوکاسل از طریق ترشحات بدن به پرندگان دیگر انتقال پیدا می‌کند. ظرف و آب و غذای مشترک می‌تواند این انتقال را تسهیل کند.
۲- انتقال مکانیکی: یکی دیگر از روش‌هایی که این ویروس از پرنده‌ای به پرنده دیگر منتقل می‌شود، انتقال مکانیکی ویروس است.
منبع: وبلاگ بیمارستان دامپزشکی دکتر تقی پور